بیایید تتر (USDT) را به زبان ساده معرفی کنیم. تتر را می‌توانیم مثل یک “دلار دیجیتال” در نظر بگیریم. یعنی ارزش هر واحد تتر تقریباً همیشه برابر با یک دلار آمریکاست و جزو ارزهای دیجیتال باثبات یا همان “استیبل‌کوین‌ها” حساب می‌شود. این ثبات باعث شده تتر ابزاری عالی برای معامله‌گران باشد تا دارایی‌هایشان را از نوسانات شدید بازار حفظ کنند. خیلی‌ها از تتر برای جابجایی پول بین صرافی‌ها یا انجام کارهای مالی بین‌المللی استفاده می‌کنند، بدون اینکه نیازی به بانک‌های سنتی باشد.

تتر از سال ۲۰۱۴ شروع به کار کرده و الان پرکاربردترین استیبل‌کوین بازار است. حجم معاملات روزانه‌اش حتی از بیت‌کوین هم بیشتر است. اما همین محبوبیت، کنار قابلیت “فریز شدن تتر”، یک نگرانی بزرگ ایجاد می‌کند. فریز شدن یعنی شرکت تتر می‌تواند دارایی‌های شما را مسدود کند. این قابلیت، با اینکه برای مبارزه با کارهای غیرقانونی استفاده می‌شود، اما باعث نگرانی‌هایی درباره کنترل زیاد تتر و تأثیرش بر آزادی مالی ما می‌شود. مخصوصاً برای ما ایرانی‌ها که محدودیت‌های بین‌المللی داریم، فهمیدن این موضوع خیلی مهم است.

فریز شدن تتر (Tether Freeze) یعنی چه؟

فریز شدن تتر (USDT Freeze) به حالتی گفته می‌شود که دارایی‌های تتر شما در یک کیف پول ارز دیجیتال، موقتاً یا برای همیشه، قفل می‌شود و دیگر نمی‌توانید آن را جابجا کنید یا از آن استفاده کنید. وقتی این اتفاق می‌افتد، آدرس کیف پول شما وارد یک “لیست سیاه” (Blacklist) می‌شود و تمام کارهای مربوط به آن آدرس متوقف می‌شود. این لیست سیاه، فهرستی از آدرس‌هایی است که شرکت تتر به دلایل قانونی یا امنیتی، آن‌ها را از معامله منع کرده است. این کار توسط شرکت “تتر لیمیتد” با همکاری شبکه‌های بلاکچین مثل اتریوم و ترون انجام می‌شود.

دلیل اصلی اینکه تتر می‌تواند فریز شود، “متمرکز” بودن آن است. برخلاف بیت‌کوین که هیچ نهاد مرکزی آن را کنترل نمی‌کند، تتر توسط شرکت تتر لیمیتد اداره می‌شود. این شرکت کنترل “قراردادهای هوشمند” (Smart Contracts) تتر را در اختیار دارد. قرارداد هوشمند کدی است که روی بلاکچین اجرا می‌شود و کارها را خودکار انجام می‌دهد. با این کنترل، تتر می‌تواند آدرس‌های خاصی را قفل کند. یعنی اگر کیف پولی در لیست سیاه باشد، نه می‌توانید از آن تتر بفرستید و نه می‌توانید به آن تتر دریافت کنید.

البته، فرآیند فریز شدن روی بلاکچین شفاف است و همه می‌توانند اطلاعاتش را ببیند. اما همین شفافیت می‌تواند به ضرر شما تمام شود. مثلاً، بین درخواست فریز و اجرای واقعی آن روی بلاکچین، گاهی تا ۴۴ دقیقه تأخیر وجود دارد. این تأخیر به مجرمان فرصت می‌دهد تا قبل از اینکه تترهایشان فریز شود، آن‌ها را جابجا کنند!

به چه دلایلی تتر می تواند فریز شود؟

تتر به دلایل مختلفی فریز می‌شود که بیشترشان به مسائل قانونی، امنیتی یا فنی برمی‌گردد. هدف اصلی، جلوگیری از کارهای غیرقانونی و حفظ امنیت بازار است.

• درخواست مقامات قانونی: یکی از مهم‌ترین دلایل، درخواست مستقیم دادگاه‌ها یا سازمان‌های نظارتی است. این درخواست‌ها معمولاً برای مبارزه با پولشویی، تأمین مالی تروریسم، فرار مالیاتی یا کلاهبرداری‌های بزرگ انجام می‌شود. تتر هم موظف است با نهادهایی مثل FBI یا سرویس مخفی آمریکا همکاری کند.
• فعالیت‌های مشکوک شما: اگر تتر یا شرکت‌های تحلیل بلاکچین (مثل Elliptic) فعالیت‌های مشکوکی در کیف پول شما ببینند، ممکن است دارایی‌تان را فریز کنند. این شامل استفاده از تتر در بازارهای غیرقانونی یا دریافت پول از هک و کلاهبرداری می‌شود.
• مشکلات امنیتی: گاهی اوقات، فریز شدن تتر برای جلوگیری از ضررهای بزرگ است. مثلاً اگر یک صرافی هک شود یا مشکلی در شبکه بلاکچین پیش بیاید، تتر ممکن است برای محافظت از دارایی‌ها، آن‌ها را موقتاً قفل کند.
• قوانین داخلی تتر: خود شرکت تتر هم قوانینی دارد که اگر رعایت نشوند، ممکن است دارایی شما فریز شود.
• تحریم‌های بین‌المللی: تتر اعلام کرده که به تمام تحریم‌های دولتی پایبند است. یعنی استفاده از پلتفرم تتر برای ساکنان کشورهایی مثل ایران ممنوع است. تتر حتی یک سیاست “مسدودسازی پیشگیرانه” برای کیف پول‌های مرتبط با لیست تحریم‌های آمریکا (OFAC) دارد. این یعنی حتی اگر کار غیرقانونی هم نکرده باشید، صرفاً به خاطر ملیت یا موقعیت جغرافیایی‌تان ممکن است در خطر باشید.

نمونه‌های واقعی فریز شدن تتر:

تتر تا الان با بیش از ۲۵۵ نهاد قانونی در بیش از ۵۵ کشور همکاری کرده و بیش از ۲.۷ میلیارد دلار USDT مرتبط با فعالیت‌های غیرقانونی را مسدود کرده است.

• کلاهبرداری پیگ بوچرینگ (Pig Buchering): در ژوئن ۲۰۲۵، تتر با همکاری وزارت دادگستری آمریکا، ۲۲۵ میلیون دلار USDT مربوط به یک کلاهبرداری بزرگ را مسدود کرد.
• صرافی تحریم‌شده گارانکس: در مارس ۲۰۲۵، تتر به سرویس مخفی آمریکا کمک کرد تا ۲۳ میلیون دلار USDT مرتبط با صرافی روسی گارانکس (که تحریم شده بود) را فریز کند.
• گروه هکری لازاروس: تتر کیف پول‌های گروه هکری لازاروس کره شمالی را که بیش از ۲۰۰ میلیون دلار دارایی داشتند، مسدود کرد.
• تأخیر در فریز: با اینکه تتر تلاش می‌کند، اما در فرآیند لیست سیاه کردن، تأخیر وجود دارد. مثلاً در شبکه ترون، ۴۴ دقیقه تأخیر بین درخواست فریز و اجرای آن دیده شده که در یک فرآیند فریز تتر در چند سال گذشته، به مجرمان فرصت داده تا ۷۸ میلیون دلار را جابجا کنند.

خطرات فریز شدن تتر برای کاربران (به ویژه ایرانیان)

فریز شدن تتر می‌تواند پیامدهای ناخواسته‌ای برای شما داشته باشد.

• از دست دادن دسترسی به دارایی‌ها: وقتی تتر شما فریز می‌شود، دیگر نمی‌توانید آن را جابجا کنید یا برداشت کنید. این اتفاق می‌تواند برنامه‌های مالی شما را به هم بریزد.
• بی‌اعتمادی: این قابلیت فریز شدن، باعث بی‌اعتمادی به استیبل‌کوین‌های می‌شود. چون تتر توسط یک شرکت مرکزی کنترل می‌شود، با ایده اصلی غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال در تضاد است.
• خطر ویژه برای ایرانیان: ما ایرانی‌ها به دلیل تحریم‌ها، در معرض خطر بیشتری هستیم، طبق سایت رسمی تتر، استفاده از پلتفرم تتر برای ایرانی‌ها ممنوع است.
• روش‌های شناسایی ایرانیان: تتر و شرکت‌های تحلیل بلاکچین می‌توانند شما را شناسایی کنند. مثلاً از طریق آدرس IP شما (اگر ثابت نباشد یا تغییرات زیادی داشته باشد) یا از طریق تراکنش‌هایی که به صرافی‌های ایرانی انجام می‌دهید. حتی تتری که از یک صرافی ایرانی می‌خرید، ممکن است یک “ردپا” داشته باشد که حتی سال‌ها بعد هم قابل ردیابی باشد و منجر به فریز شدن شود.
• نقش شرکت‌های تحلیل بلاکچین: شرکت‌هایی مثل Elliptic به تتر کمک می‌کنند تا تراکنش‌ها را ردیابی و تحلیل کنند و اطلاعات را برای رعایت قوانین تحریم به صرافی‌ها بدهند.

راه حل‌ها: چگونه از فریز شدن تتر جلوگیری کنیم؟

برای کاهش خطر فریز شدن تتر و محافظت از دارایی‌های دیجیتال، می‌توانید چند کار مهم انجام دهید.

جایگزین‌های تتر

برای کاهش ریسک فریز شدن، بهتر است به جای تتر، از استیبل‌کوین‌های جایگزین استفاده کنید:

• دای (DAI): این یک استیبل‌کوین کاملاً غیرمتمرکز است که روی اتریوم کار می‌کند و ارزشش را با وثیقه‌گذاری رمزارزهای دیگر حفظ می‌کند، نه دلار بانکی، دای نگرانی کمتری درباره ردیابی و فریز شدن دارد.
• یو اس دی کوین(USDC): دومین استیبل‌کوین بزرگ است که توسط کوین‌بیس پشتیبانی می‌شود و پشتوانه دلاری شفافی دارد. البته USDC هم متمرکز است و قابلیت فریز شدن دارد.
• بایننس یو اس دی(BUSD): توسط بایننس طراحی شده و توسط وزارت خدمات مالی نیویورک تأیید شده است. با اینکه بایننس به ایرانی‌ها خدمات مستقیم نمی‌دهد، اما گزارش مستقیمی از مسدود شدن آدرس‌های BUSD برای ایرانیان وجود ندارد.

روش‌های پیشگیری عمومی

• صرافی‌های معتبر و احراز هویت: از صرافی‌های مطمئن و معتبر استفاده کنید و اگر لازم بود، احراز هویت (KYC) را انجام دهید.
• کیف پول‌های غیرحضانتی: دارایی‌هایتان را در کیف پول‌هایی مثل تراست والت یا متامسک نگه دارید که کنترل کامل کلیدهای خصوصی را به شما می‌دهند.
• IP ثابت و VPN مطمئن: از یک سرویس تغییر IP (VPN یا VPS) با کیفیت و ترجیحاً با IP ثابت استفاده کنید تا موقعیت جغرافیایی‌تان پنهان بماند.
• پرهیز از تراکنش‌های مشکوک: هرگز با پلتفرم‌های نامعتبر یا در کارهای غیرقانونی شرکت نکنید.
• افزایش آگاهی: همیشه درباره ارزهای دیجیتال و قوانین جدید مطالعه کنید تا تصمیمات بهتری بگیرید.

راهکارهای خاص برای ایرانیان

• خرید و نگهداری ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز: بهترین راه برای دوری از خطر فریز شدن، نگهداری استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز مثل دای یا ارزهای کاملاً غیرمتمرکز مثل بیت‌کوین است.
• استفاده از صرافی‌های داخلی معتبر: برای خرید و فروش، می‌توانید از صرافی‌های داخلی معتبر و قابل اعتماد استفاده کنید.

نحوه رفع مسدودی تتر (در صورت وقوع)

اگر تتر شما فریز شد، فرآیند رفع مسدودی می‌تواند پیچیده باشد:

1. دلیل مسدودی را بفهمید: اول از همه، باید بدانید چرا تتر شما فریز شده است.
2. با پشتیبانی تماس بگیرید: اگر در یک صرافی یا کیف پول فریز شده، بلافاصله با پشتیبانی آن تماس بگیرید.
3. مدارک بدهید: اگر از شما مدارک هویتی یا اثبات منبع دارایی خواستند، آن‌ها را ارائه دهید.
4. صبر کنید: این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد.
5. چالش برای ایرانیان: متأسفانه، برای ما ایرانی‌ها، “رفع مسدودی” تتر به دلیل تحریم‌ها و عدم وجود نمایندگی رسمی، “تقریباً دشوار و غیرممکن” است این یعنی پیشگیری، بهترین راهکار است.

نتیجه‌گیری: آگاهی، کلید امنیت دارایی‌های دیجیتال شما

در نهایت، فریز شدن تتر یک واقعیت مهم در دنیای ارزهای دیجیتال است که به دلیل متمرکز بودن آن اتفاق می‌افتد. این اتفاق هم برای مبارزه با جرایم مالی است و هم به دلیل سیاست‌های داخلی تتر و تحریم‌ها.

برای ما ایرانی‌ها، خطر فریز شدن تتر به دلیل تحریم‌ها و روش‌های پیچیده ردیابی (مثل ردپای تتر خریداری شده از صرافی‌های داخلی) بیشتر است.

آگاهی از این خطرات و استفاده از راهکارهای مناسب، مثل انتخاب جایگزین‌های غیرمتمرکز (دای)، استفاده از کیف پول‌های غیرحضانتی، رعایت نکات امنیتی و استفاده از IP ثابت، کلید حفظ امنیت دارایی‌های شماست. با دانش و تصمیم‌گیری آگاهانه، می‌توانید در این دنیای مالی جدید، دارایی‌هایتان را ایمن نگه دارید.

پاسخ به چند سوال متداول

۱. آیا فریز شدن تتر فقط برای کاربران ایرانی اتفاق می‌افتد؟ خیر، فریز شدن تتر می‌تواند برای هر کاربری در هر کجای دنیا اتفاق بیفتد، به خصوص اگر کیف پول آن‌ها درگیر فعالیت‌های غیرقانونی باشد. اما به دلیل تحریم‌ها، کاربران ایرانی در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

۲. آیا می‌توان تتری که فریز شده است را بازیابی کرد؟ بازیابی تتری که فریز شده است، بسیار دشوار و در برخی موارد غیرممکن است. در صورت فریز شدن، باید با پشتیبانی پلتفرم یا صرافی مربوطه تماس بگیرید و مدارک لازم را ارائه دهید، اما تضمینی برای بازیابی وجود ندارد.

۳. بهترین راه برای جلوگیری از فریز شدن تتر چیست؟ بهترین راه برای جلوگیری از فریز شدن تتر، استفاده از کیف پول‌های غیرحضانتی، پرهیز از هرگونه فعالیت مشکوک یا غیرقانونی، و در نظر گرفتن استفاده از استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز مانند دای (DAI) به جای تتر است. همچنین، استفاده از آدرس IP ثابت و آگاهی کامل از قوانین و مقررات مربوط به ارزهای دیجیتال می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند.

گفتگوی ویژه داناتورکس و جناب آقای دکتر امیرعباس امامی (فعال حوزه رمز ارز)

اگر به این موضوع و همچنین به ساختار بلاکچین، مفهوم فریز شدن دارایی‌ها و پیامدهای آن علاقه‌مند هستید، تماشای گفت‌وگوی زیر را از دست ندهید. در این گفتگو، سرکار خانم مهندس آزاده بختیاری (مدیرعامل داناتورکس) و جناب آقای دکتر امیرعباس امامی (فعال حوزه رمزارز) با نگاهی دقیق و تحلیلی به ابعاد مختلف این مسئله پرداخته و نکات قابل توجهی را مطرح می‌کنند.